بررسی رابطه ضایعات دیررس چشمی با ناتوانی عملی ریه در مصدومین شیمیایی ایرانی مورد مواجهه با گاز سولفور موستارد

سابقه و هدف: گاز جنگی سولفور موستارد در جنگ عراق-ایران بکار گرفته شده است و موجب ضایعات چشمی، سیستم تنفسی و پوستی در غالب موارد می گردد. مصدومین مورد مواجهه با آن بیش از یک میلیون نفر می باشند که دچار درجات مختلف ناتوانی عملی سیستم ریوی می باشند. این مطالعه با هدف تعیین رابطه ضایعات دیررس چشمی با ناتوانی عملی ریه در مصدومین شیمیایی مورد مواجهه با گاز سولفور موستارد انجام گردید، تا در طول زمان تاثیرات گاز جنگی خردل بر روی چشم و سیستم تنفسی مشخص گردد.   مواد و روش ها: تعداد 500 مرد مصدوم شیمیایی با گاز سولفور موستارد بطور داوطلبانه از سراسر ایران انتخاب و به بررسی شدت ضایعات چشمی در سه سطح خفیف، متوسط و شدید با نارسایی عملی سیستم تنفسی از طریق آزمون های تنفسی پرداخته شده است.   یافته ها: گروه مورد مطالعه مبتلا به آسم (55%) و بیماری مزمن انسدادی (35%) و فیبروز منتشر ریه (10%) بودند. 500 مرد مصدوم با سن (5.2±36.5 سال) و سابقه 82.2% مجروحیت یکبار و عارضه پوستی 99.2% در این مطالعه بررسی شدند. ضایعات چشمی با درجه خفیف 80% و متوسط 13.2% و شدید 6.8% را دارا بودند. ناتوانی عملی ریوی شامل 69.2%، خفیف 19.4% و متوسط 11.4% شدید بودند. رابطه آماری معنی داری ( p <0.005) بین ناتوانی عملی سیستم ریوی و شدت ضایعات چشمی وجود دارد. نتیجه گیری و توصیه ها: در مجموع ناتوانی عملی سیستم ریوی بیش از شدت ضایعات چشمی بود و ناتوانی عملی 30.8% در حد متوسط و شدید معرف میزان بالای ناتوانی در مصدومین ایرانی نسبت به گزارش جنگ جهانی دوم می باشد، که شاید علت آن تاثیر گاز سولفور موستارد با دز پایین در زمان جنگ بر سیستم تنفسی باشد که نسبت به عوارض چشمی کمتر مورد توجه بوده است و نیازمند مطالعه اپیدمیولوژیک گسترده تر می باشد تا ضمن پاسخ مناسب به سوال منجر به اتخاذ روش های پیشگیری گردد.